Đột quỵ là sự xâm lược vào não xảy ra khi máu không thể đến một phần của não do tác động cản trở hoặc khi một mạch máu trong não bị vỡ. Nó có thể dẫn đến tổn thương não, tàn tật, và có thể gây ra hậu quả lâu dài hoặc tử vong.
- Những điều quan trọng cần biết khi sử dụng thuốc giảm đau thần kinh tọa
- Những đặc điểm của kháng sinh ciprofloxacin gây nguy hiểm khi sử dụng
- Sử dụng nhựa đu đủ để trị nứt gót chân có thực sự hiệu quả?
Đột quỵ gồm có những loại nào?
Theo Giảng viên Cao đẳng Y Dược Hà Nội cho biết: Đột quỵ, hay còn gọi là cuộc tấn công não, diễn ra theo hai hình thức chính:
- Thiếu máu cục bộ: Xuất hiện khi một cục máu đông hình thành và cản trở dòng máu đến một phần nhỏ của não, tạo ra tình trạng thiếu máu cục bộ.
- Xuất huyết não: Nếu một mạch máu trong não bị vỡ hoặc rò rỉ máu, điều này được xác định là xuất huyết não, đặc trưng bởi sự mất máu trong không gian não.
Dưới tác động của hai cách trên, tế bào não có khả năng tồn tại trong vài phút mà không cần oxy. Các dạng đột quỵ, bao gồm:
- Thiếu máu cục bộ.
- Xuất huyết não.
- Thiếu máu não thoáng qua (đột quỵ nhỏ)
Các dạng này đều gây ảnh hưởng đến quá trình điều trị và phục hồi của bệnh nhân. Tất cả chúng chia sẻ một điểm chung là mất máu đến một phần của não, đồng thời mang đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Khám phá về dạng đột quỵ não thiếu máu cục bộ
Có hai dạng chính của đột quỵ do thiếu máu cục bộ, bao gồm:
Đột quỵ huyết khối: Loại này xuất phát từ việc hình thành huyết khối trong động mạch cung cấp máu cho não. Khi huyết khối này tạo thành và tắc mạch, nó có thể gây ra đột quỵ do thiếu máu cục bộ.
Đột quỵ tắc mạch: Đây là khi một cục máu đông tạo thành tại một vị trí khác trong cơ thể và di chuyển đến động mạch cung cấp máu cho não, tạo ra tình trạng tắc mạch máu và dẫn đến đột quỵ do thiếu máu cục bộ.
Nguyên nhân của đột quỵ do thiếu máu cục bộ:
Hầu hết các trường hợp đột quỵ (80%-90%) là do thiếu máu cục bộ, có nguyên nhân chủ yếu là tắc nghẽn động mạch cung cấp máu giàu oxy cho não. Cụ thể:
Tạo thành huyết khối: Các cục máu đông thường hình thành bên trong động mạch, tạo thành tắc nghẽn và dẫn đến đột quỵ do thiếu máu cục bộ. Nguyên nhân thường là lượng cholesterol cao trong máu, gây thu hẹp hoặc cứng động mạch. Điều này tạo điều kiện cho sự xơ vữa động mạch và làm chậm dòng chảy máu, dẫn đến tạo cục máu đông và tắc nghẽn động mạch.
Huyết khối não: Một số cục máu đông có thể hình thành ở nơi khác trong cơ thể, ví dụ như ở tim hoặc ngực trên, cổ và sau đó di chuyển đến não, tạo nên tình trạng “tắc mạch máu não”.
Yếu tố gia tăng rủi ro: Một số yếu tố khác có thể gia tăng rủi ro đột quỵ do thiếu máu cục bộ bao gồm:
- Rung tâm nhĩ.
- Đau tim.
- Vấn đề với van tim.
- Chấn thương mạch máu ở cổ.
- Vấn đề đông máu.
Nhóm người có nguy cơ cao bị đột quỵ do thiếu máu cục bộ:
- Người trên 60 tuổi: Tuổi tác là một yếu tố rủi ro tự nhiên, khiến người cao tuổi trở nên dễ mắc các vấn đề về cơ động mạch và tạo điều kiện cho tình trạng tắc nghẽn động mạch.
- Người bị huyết áp cao, bệnh tim, cholesterol cao hoặc tiểu đường: Các bệnh lý này tăng khả năng hình thành huyết khối và tắc nghẽn động mạch, làm tăng nguy cơ đột quỵ do thiếu máu cục bộ.
- Người có nhịp tim không đều: Rối loạn nhịp tim có thể dẫn đến tình trạng tăng nguy cơ đột quỵ, do máu có thể đặc đến mức tạo điều kiện cho sự hình thành huyết khối.
- Người hút thuốc: Hút thuốc làm tăng nguy cơ đột quỵ, vì nó có thể gây hại đến động mạch và tăng cường quá trình hình thành huyết khối.
- Người có lịch sử gia đình của đột quỵ: Nếu có người thân trong gia đình đã từng trải qua đột quỵ, nguy cơ mắc bệnh này ở các thành viên khác trong gia đình cũng tăng lên.
Triệu chứng đột quỵ do thiếu máu cục bộ:
Giảng viên Cao đẳng Y Dược chính quy ngành Điều dưỡng cho biết: Triệu chứng của đột quỵ do thiếu máu cục bộ thường phụ thuộc vào khu vực cụ thể trong não bị ảnh hưởng. Các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm:
- Tê hoặc yếu cánh tay hoặc chân: Sự mất cảm giác hoặc yếu đuối sudden thường xuất hiện ở một bên cơ thể, đặc biệt là cánh tay và chân.
- Lú lẫn: Sự mất kiểm soát trực giác, khả năng tập trung giảm sút, và thậm chí là sự nhầm lẫn về thời gian và không gian.
- Khó nói hoặc khó hiểu người khác: Khó khăn trong việc nói chuyện hoặc hiểu được người khác nói là một dấu hiệu phổ biến.
- Chóng mặt, mất thăng bằng hoặc phối hợp kém: Cảm giác chóng mặt, mất thăng bằng, hoặc khó khăn trong việc đi lại có thể xuất hiện.
- Mất thị lực hoặc nhìn mờ: Mất thị lực sudden hoặc sự giảm khả năng nhìn rõ có thể là triệu chứng đột quỵ do thiếu máu cục bộ.
Khám phá về dạng đột quỵ do xuất huyết não
Xuất huyết não xảy ra khi một động mạch trong não bị rò rỉ máu hoặc vỡ mạch máu, tạo nên áp lực đặt lên tế bào não và gây tổn thương.
Các nguyên nhân phổ biến của tình trạng xuất huyết não bao gồm:
- Huyết áp cao: Một trong những nguyên nhân chính là áp lực máu cao, đặc biệt là khi áp lực này kéo dài và gây căng trên thành động mạch.
- Thương tật: Các chấn thương đầu có thể làm tổn thương các mạch máu trong não và dẫn đến xuất huyết.
- Rối loạn chảy máu: Các rối loạn như giảm đông máu hay tăng độ nhầy máu có thể làm tăng khả năng xuất huyết.
- Sử dụng Cocaine: Các chất kích thích như cocaine có thể làm tăng áp lực máu và gây tổn thương mạch máu.
- Mạch máu bất thường: Mạch máu có cấu trúc bất thường hoặc yếu đuối có thể dễ bị vỡ, dẫn đến xuất huyết.
- Chứng phình động mạch: Khu vực yếu trong động mạch có thể bị phình lên và vỡ, tạo điều kiện cho xuất huyết.
Có hai loại đột quỵ do xuất huyết não, mỗi loại đều có đặc điểm riêng:
Xuất huyết não nội sọ:
- Là loại đột quỵ xuất huyết phổ biến nhất.
- Xảy ra khi một động mạch trong não vỡ ra, gây ngập mô xung quanh bằng máu.
- Tình trạng này thường tạo ra áp lực và tổn thương nặng nề cho cấu trúc não.
Xuất huyết não dưới nhện:
- Là loại đột quỵ xuất huyết ít phổ biến hơn.
- Nó là tình trạng chảy máu ở khu vực giữa não và các mô mỏng bao phủ quanh não.
- Tình trạng này có thể gây áp lực và tác động đặc biệt đến các khu vực quan trọng của não.
Mỗi loại xuất huyết não đều đặt ra những thách thức và nguy cơ riêng, đòi hỏi sự chăm sóc và xử trí kịp thời để giảm thiểu tổn thương và hậu quả của cơn đột quỵ.
Các dấu hiệu của đột quỵ xuất huyết: Thường xuất hiện tăng dần trong vài phút hoặc vài giờ, mặc dù có những trường hợp xuất huyết dưới nhện có thể xảy ra đột ngột. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến:
- Đau đầu dữ dội: Cảm giác đau đầu mạnh mẽ và đột ngột, thường làm mất khả năng tập trung.
- Lú lẫn: Trạng thái lú lẫn, khó tập trung và không thể hiểu rõ môi trường xung quanh.
- Buồn nôn hoặc nôn mửa: Cảm giác buồn nôn và có thể diễn ra cả nôn mửa.
- Nhạy cảm với ánh sáng: Mức độ nhạy cảm với ánh sáng tăng cao, gây khó chịu.
- Vấn đề về thị lực: Sự suy giảm đột ngột về thị lực, khó nhìn rõ các đối tượng xung quanh.
- Nôn: Hành vi nôn cũng có thể là một trong những triệu chứng xuất hiện sau đột quỵ xuất huyết.
Các đối tượng sau đây có khả năng cao xảy ra tình trạng xuất huyết não:
- Tuổi tác: Những người trên 65 tuổi có nguy cơ cao hơn so với nhóm tuổi trẻ.
- Vấn đề sức khỏe: Người có cholesterol máu cao, huyết áp cao hoặc bệnh tiểu đường không được kiểm soát.
- Bệnh béo phì: Những người có tình trạng béo phì thường đối mặt với nguy cơ cao hơn.
- Lịch sử đột quỵ: Những người đã từng trải qua đột quỵ trước đây có nguy cơ tái phát cao.
- Lịch sử gia đình: Người có lịch sử gia đình của đột quỵ đều có nguy cơ tăng.
- Hút thuốc lá: Việc hút thuốc lá tăng nguy cơ xuất huyết não.
- Chế độ ăn không lành mạnh: Ăn thực phẩm không lành mạnh, giàu chất béo và muối.
- Thiếu hoạt động thể chất: Người không duy trì hoạt động thể chất đều đặn có nguy cơ cao.
Khám phá về thiếu máu não thoáng qua và đột quỵ nhỏ
Theo Giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội: Cơn đột quỵ nhỏ, hay còn gọi là cuộc tấn công thiếu máu não thoáng qua, đặc trưng bởi lưu lượng máu đến não bị chặn trong khoảng thời gian ngắn, thường không quá 5 phút. Các điểm quan trọng cần lưu ý:
- Dấu hiệu cảnh báo: Thiếu máu não thoáng qua là một dấu hiệu cảnh báo cho đột quỵ tiềm ẩn trong tương lai.
- Khẩn cấp y tế: Nó cần được coi là một tình trạng cấp cứu y tế, tương tự như một cuộc đột quỵ chính.
- Kiểm soát nguy cơ: Cả đột quỵ và thiếu máu não thoáng qua đều yêu cầu sự thăm khám và tầm soát về các vấn đề thần kinh và não.
- Tìm hiểu rõ triệu chứng: Cần phải đến ngay cơ sở y tế nếu có bất kỳ triệu chứng nào của đột quỵ, vì không có cách nào để ngay lập tức phân biệt giữa thiếu máu não thoáng qua và một loại đột quỵ chính.
- Nguyên nhân phổ biến: Như đột quỵ do thiếu máu cục bộ, cục máu đông thường gây ra thiếu máu não thoáng qua. Đến 10-15% số người trải qua đột quỵ chính trong vòng 3 tháng sau thiếu máu não thoáng qua.
Nhận diện và điều trị kịp thời thiếu máu não thoáng qua đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và giảm nguy cơ đột quỵ chính.
Đột quỵ là một trạng thái khẩn cấp y tế vì khi các tế bào não và khu vực bị ảnh hưởng không nhận được đủ oxy và chất dinh dưỡng từ máu, chúng sẽ chết dần, tạo ra những biến chứng nguy hiểm. Do đó, khi xuất hiện dấu hiệu của đột quỵ, việc đưa người bệnh đến các trung tâm y tế ngay lập tức là quan trọng. Điều trị sớm có thể hạn chế những biến chứng nguy hiểm và giảm nguy cơ tử vong.
Theo Tin tức ngành Y – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur tổng hợp
